Η ατομική ασφάλεια είναι μια υπόθεση ιδιαίτερα σοβαρή και πολύπλοκη, που αναμφισβήτητα υπόκειται σε αρκετές παραμέτρους για να είναι αποτελεσματική ώστε κάθε άνθρωπος να μπορεί να απολαμβάνουμε μια ήρεμη ζωή μακριά από απειλητικές και ριψοκίνδυνες καταστάσεις.
Μια από τις βασικές παραμέτρους της ατομικής θωράκισης, είναι η κατανόηση ότι το δικαίωμα στην ασφάλεια δεν είναι προνόμιο των δυνατών, των νέων, των ανδρών, των πλουσίων ή όσων έχουν περάσει από κάποια σχετική εκπαίδευση. Το δικαίωμα στην ασφάλεια και αυτοπροστασία, είναι μια βασική ανάγκη που ο κάθε άνθρωπος ανεξαιρέτως θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει για να μπορεί να ζει, να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Ενώ η αντίληψη ότι η ασφάλεια είναι μόνο η ικανότητα αντιμετώπισης και καταστολής βίαιων και εγκληματικών καταστάσεων, θα πρέπει να αλλάξει.
Η ασφάλεια στην ουσία, δεν είναι τίποτα άλλο από την αποτελεσματική προετοιμασία και πρόληψη. Με την αντιμετώπιση και καταστολή της βίας και του εγκλήματος, να αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος του προσωπικού μας σχεδίου ασφαλείας. Κατανοώντας ότι το ζητούμενο δεν είναι η καταλληλόλητα μας για μάχη, αλλά η μελετημένη θωράκιση που θα μαςβγάλει από το όποιο στόχαστρο.
Ο θεμέλιος λίθος της ατομικής μας θωράκισης, δεν είναι άλλος από την αλλαγή της επικρατούσας νοοτροπίας. Δηλαδή δυσλειτουργικών αντιλήψεων που μας καθιστούν εύκολα θύματα χωρίς ούτε καν να το αντιλαμβανόμαστε. Στερεότυπα όπως δεν έχω ανάγκη εγώ, αφού δεν μου έχει συμβεί ως τώρα είμαι ασφαλής, ας τολμήσει και θα δει τι έχει να γίνει, σιγά μη γινώ παρανοϊκός να φοβάμαι και τη σκιά μου και πολλά άλλα παρόμοια παραδείγματα, οδηγούν σε συμπεριφορές ιδιαίτερα ριψοκίνδυνες και απειλητικές.
Η αλλαγή και μόνο της νοοτροπίας θα μπορούσε να αυξήσει την ατομική μας ασφάλεια κατά ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό. Μια ενέργεια που είναι προσιτή και εφικτή από όλους και όχι μόνο από μια ιδιαίτερη μερίδα ανθρώπων. Η αντίληψη ότι η αυτοπροστασία είναι συνυφασμένη με τις μαχητικές ικανότητες και μόνο, είναι λανθασμένη και συμβάλει στον αποπροσανατολισμό της ουσιαστικής ασφάλειας.
Η αλλαγή που ο κάθε ένας μπορεί να κάνει, περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
• Συνειδητοποίηση της τρωτότητας και ευαλωτότητας
Κάθε άνθρωπος ανεξαιρέτως είναι τρωτός και ευάλωτος είτε το αντιλαμβάνεται είτε όχι. Ζούμε σε μια κοινωνία που μπορεί να μοιάζει σταθερή και πολιτισμένη, άλλα στην ουσία η εμπειρία μας έχει διδάξει ότι είναι αρκετά ευμετάβλητη, με ποικιλία αντικοινωνικών συμπεριφορών, ικανών να μας αφανίσουν ακόμα και ως είδος. Οπότε η αντίληψή ότι η ασφάλεια δεν με αφορά, θα πρέπει να εκλείψει και την θέση της να πάρει η κατανόηση ότι από σύμπτωση δεν έχω απειληθεί ή κινδυνέψει ως τώρα και ότι κάποιοι που έχουν πέσει θύματα, ίσως είχαν παρόμοια νοοτροπία πριν βιώσουν την τραγικότητα της βίας και του εγκλήματος.
• Επαγρύπνηση
Η επαγρύπνηση αποτελεί μια νοητική κατάσταση που αποσκοπεί στη συνεχή επίγνωση του που βρίσκομαι σε σχέση με το περιβάλλον. Είναι ουσιαστικά η ικανότητα αντίληψης και επεξεργασίας πληροφοριών που μπορεί να ελλοχεύουν εν δυνάμει απειλές. Δεν μιλάμε για μια αγχώδη συνήθεια, αλλά για μια αυθόρμητη και ενστικτώδη διαδικασία, που θα με θωρακίσει και θα με κρατήσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από τον κίνδυνο.
• Χρονική ακολουθία της βίας
Το επόμενο που θα πρέπει να έχουμε κατά νου, είναι ότι κάθε βίαιή και εγκληματική ενέργεια υπόκειται πάντα σε μια συγκεκριμένη χρονική ακολουθία από τη δημιουργία της ως και την κορύφωση της. Ανεξάρτητα αν μπορούμε να το διακρίνουμε ή όχι, τα χρονικά και εξελικτικά στάδια είναι υπαρκτά. Αν πάρουμε ως παράδειγμα έναν βιασμό αναλύοντας τα στάδια λεπτομερώς, θα διαπιστώσουμε ότι ο δράστηςδεν έφτασε στο τελικό στάδιο αυτόματα, αλλά ακολουθήσε αρκετά προηγούμενα στάδια που πιθανότατα πέρασαν απαρατήρητα από το θύμα. Περίεργες συμπεριφορές, έλλειψη επαγρύπνησης, εμπιστοσύνη σε λάθος άτομα, περιοχές με αυξημένη επικινδυνότητα, αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, απομόνωση, κοινωνικός προγραμματισμός μπορεί να είναι μερικοί μόνο από τους άπειρους παράγοντες που αμελήθηκαν. Αν κατανοήσουμε τον μηχανισμό της χρονικής ακολουθίας, θα είμαστε σε θέση να προλάβουμε το κακό σε πολύ αρχικό στάδιο, με το ποσοστό επιβίωσης να εκτοξεύεται.
Η ατομική ασφάλεια είναι μια υπόθεση που ο καθένας θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του. Η αδράνεια και η επανάπαυση ότι κάποιος άλλος θα αναλάβει να με προστατέψει, αποτελεί μια ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη αντίληψη. Όπως και η λανθασμένη άποψη δεν είστε ικανοί για αυτοπροστασία, λόγω προσωπικών κολλημάτων. Η ασφάλεια και η αυτοπροστασία είναι πρωτίστως αποτέλεσμα νοοτροπίας. Μια νοοτροπία που θα πρέπει να μαθαίνουμε και υιοθετούμε από τα πρώτα κιόλαςχρόνια της ζωής μας, Μια νοοτροπία που μας καλλιεργεί συνήθειες εξίσου σημαντική όπως και κάθε άλλο χρήσιμο εφόδιο για την ανάπτυξη και εξέλιξη του εαυτού μας.
Βασίλης Πετρίδης
Ιδρυτής & επικεφαλής εκπαιδευτής Krav MagaScience
Security Manager (CBRNe)
Ειδικός εγκληματολογικής ψυχολογίας
Personal safety consultant & coach