Η πρόκληση σωματικής βλάβης ή θανάτου, είναι μια ενεργεία που μπορεί να πραγματοποιηθεί σχετικά εύκολα. Μια αιφνίδια, πισώπλατη μαχαιριά θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα ταχύτατα και αποτελεσματικά. Το ίδιο ισχύει και για αρκετές μεθόδους μάχης που διδάσκονται σε ενήλικες και παιδιά στις διάφορες σχολές. Ένα δυνατό χτύπημα στην τραχεία, το κρανίο ή την σπονδυλική στήλη, πιθανόν να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες ή ακόμα και θάνατο. Ένα αποτέλεσμα που θα δημιουργήσει τεράστια νομικά και οικονομικά προβλήματα τόσο στον θύτη όσο και στην οικογενειακό του περιβάλλον.
Η κατανόηση της διαφορετικότητας μεταξύ μαχητικών αθλημάτων και ρεαλιστικής αυτοάμυνας, είναι στο πρώτο που θα πρέπει να εστιάζει η εκπαιδευτική διαδικασία. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε την εκτέλεση τεχνικών και τακτικών σε ελεγχόμενο περιβάλλον, με συγκεκριμένους κανόνες, προστατευτικό εξοπλισμό, ομοιότητα σε φύλο, βάρος, ηλικία, αλλά και πάνω από άλλα έχουμε την παρουσία προπονητών, κριτών, γιατρών και άλλων παραγόντων που μπορούν να εξασφαλίσουν ότι τα πράγματα δεν θα πάρουν την χειρότερη τροπή. Στην περίπτωση των μαχητικών αθλημάτων, ο αντικειμενικός σκοπός του αθλητή είναι η νίκη. Μια νίκη που πρέπει να κατακτηθεί από ένα αντίπαλο που επιθυμεί ακριβώς το ίδιο.
Στην περίπτωση της ρεαλιστικής αυτοάμυνας, έχουμε εντελώς το αντίθετο. Δεν υπάρχουν αθλητές, αλλά επιτιθέμενοι και αμυνόμενοι. Αντικειμενικός σκοπός εδώ δεν είναι η νίκη, αλλά η επιβίωση. Το περιβάλλον δεν είναι ελεγχόμενο και ούτε υπάρχουν κριτές, προπονητές και άλλες ασφαλιστικές δικλίδες. Σε μια κατάσταση επιβίωσης όλοι οι νοητικοί και συναισθηματικοί περιορισμοί του αμυνομένου θα πρέπει να αρθούν. Οι επιλογές θα πρέπει να είναι άμεσες, αποφασιστικές και πάνω από όλα αποτελεσματικές.
Αλλά πότε μια κατάσταση απειλεί πραγματικά την επιβίωση μας; Μια ερώτηση που κάθε σοβαρός εκπαιδευτής αυτοάμυνας θα πρέπει να μπορεί να απαντήσει. Και για να είναι ικανός, θα πρέπει να έχει κατανοήσει τη διαφορά μεταξύ νόμιμης άμυνας και συμπλοκής.
Όταν κάποιος επικαλεστεί τον όρο αυτοάμυνα, άμεσα για το δικαστήριο αποδέχεται και την πράξη του. Άρα αν ο ισχυρισμός σας περί νόμιμης άμυνας δεν γίνει δεκτός και η πράξη σας έχει ως αποτέλεσμα τραυματισμό ή θάνατο τότε θα θεωρηθείτε ένοχος. Παράλληλα η χρήση από μέρους σας του όρου αυτοάμυνα, θα δυσκολέψει την υπεράσπιση σας γιατί έχετε μόνοι σας αποδεχτεί την κατηγορία και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι εσείς προκαλέσατε τον τραυματισμό ή τον θάνατο. Το μόνο που μένει τώρα είναι να αποδείξετε, πέρα κάθε αμφιβολίας ότι η ενέργεια σας δεν ήταν άδικη.
Κάθε ενέργεια αυτοάμυνας θα πρέπει να μπορεί να δικαιολογηθεί στο δικαστήριο. Θα πρέπει να μπορείτε να αποδείξετε ότι αυτή σας η ενέργεια ήταν η καλύτερη επιλογή και οποιαδήποτε άλλη ενέργεια θα είχε χειρότερα αποτελέσματα. Σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο. Όταν η απόφαση που πήρατε πραγματοποιήθηκε μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Άρα ενεργείς με εγωιστικά κίνητρα ή για ανάδειξη κύρους, δύσκολα θα μπορέσουν να δικαιολογηθούν στο δικαστήριο.
Με γνώμονα τα παραπάνω θα λέγαμε ότι η άνευ νομικής κατανόησης εκπαιδευτική διαδικασία στην αυτοάμυνα, κρύβει σοβαρούς κινδύνους για τη ζωή και την ελευθερία σας. Κάθε βίαιη ενέργεια από μέρους σας που δεν μπορεί να αποδειχθεί ως μοναδική επιλογή, παύει να αποτελεί νόμιμη αυτοάμυνα και μετατρέπεται σε συμπλοκή. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να μπορείτε να εξηγήσετε για ποιον λόγο το άλλο άτομο αποτελούσε απειλή για εσάς και πως το γνωρίζατε. Πραγματική απειλή υφίσταται, μόνο όταν η απειλή επιδείξει τρία βασικά στοιχειά. Πρόθεση, μέσον και ευκαιρία. Ενώ για τον νόμιμα αμυνόμενο θα πρέπει να απουσιάζει του στοιχείο την αδυναμίας αποτροπής. Δηλαδή η αμυντική στρατηγική για τη δημιουργία κατάστασης κατά την οποία ο αντίπαλος έχει πεισθεί ότι το πιθανό όφελος τυχόν επίθεσης ή άλλης εχθρικής ενέργειας εκ μέρους του, θα είναι μικρότερο του πιθανού κόστους. Επομένως, η αποτροπή επιδιώκει τη διατήρηση της υφισταμένης κατάστασης των πραγμάτων (status quo).
Η περίπτωση όπως η λογομαχία μεταξύ δυο οδηγών, που κλιμακώνετε, με τον έναν να επιτίθεται και τον άλλο να αντεπιτίθεται, σε καμία περίπτωση για αυτόν που επιτίθεται δεύτερος η ενεργεία του δεν αποτελεί νόμιμη αυτοάμυνα, αλλά αμοιβαία συμπλοκή. Και ο λόγος είναι ότι με την θέληση τους και οι δυο οδηγοί βρεθήκαν στην συγκεκριμένη κατάσταση, χωρίς κανείς να τους υποχρεώσει και έχοντας πάντα τη δυνατότητα διαφυγής.
Η ολοκληρωμένη και σύννομη αυτοάμυνα που θα πρέπει να διδάσκονται οι πολίτες κάθε ηλικίας και φύλου, οργανωμένων κρατών σε περίοδο ειρήνης, θα πρέπει να περιλαμβάνει μεθόδους αποφυγής, διαφυγής και πάνω από όλα αποκλιμάκωσης. Η άνευ όρων επιθετικές συμπεριφορές, θα πρέπει να περιορίζονται μόνο στις περιπτώσεις όπου όλα τα αλλά μέσα έχουν αποτύχει.
Η εκπαιδευτική διαδικασία θα πρέπει πρωτίστως να διαμορφώνει τον ασκούμενο σε σκεπτόμενο άτομο και όχι σε πρωτόγονη πολεμική μηχανή. Οι μαγκιές, οι αλητείες και οι άσκοπη χρήση βίας, ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες υποκουλτούρας και εγκληματιών και δεν έχουν καμία θέση σε ανεπτυγμένα κοινωνικά άτομα.
Θα πρέπει πάντα να θυμάστε ότι για να είναι η άμυνα σας αποδεκτή από το δικαστήριο ως νόμιμη, δεν θα πρέπει να αισθάνεστε απειλούμενοι, αλλά και να μπορείτε να εξηγήσετε ότι οποιοδήποτε άλλο λογικό άτομο στην θέση σας θα πίστευε και αυτό ότι βρισκόταν σε κίνδυνο και θα ενεργούσε με τον ίδιο τρόπο.
Η επιλογή της συστήματος αυτοάμυνας και του εκπαιδευτή, δεν έχει μόνο τεχνικές και τακτικές παγίδες στα όσα διδάσκει, αλλά κρύβει και κοινωνιολογικά στοιχεία που θα πρέπει να αξιολογηθούν και εκτιμηθούν από κάθε ασκούμενο πριν είναι αργά.
Βασίλης Πετρίδης
Επικεφαλής εκπαιδευτής Krav Maga Science
Security Manager (CBRNE) ΕΚΠΑ